«Таза Қазақстан» экологиялық акциясы аясында елдің тұрақты даму стратегиясының ажырамас бөлігіне айналған бұл бастама шеңберінде, Рудный қаласында КМКК «Балалар көркем сурет мектебі» базасында «Қалдық материалдардан жасалған шығармашылық бұйымдар көрмесі және тұрмыстық қалдықтардан киім үлгісін құрастыру» атты қалалық байқау өтті.
Бұл шара таланттар байқауы ғана емес, сонымен қатар экологиялық сана-сезімнің белгісі, жастардың табиғатты сақтауға деген ұмтылысы және қоршаған ортаға қамқорлық жасаудың кішкентай қадамдардан басталатынын көрсетудің үлгісі болды.
«Таза Қазақстан» акциясы биылғы көктемде Мемлекет басшысының тапсырмасымен бастау алып, оң нәтижелерін көрсете бастады. Ресми мәліметтерге сәйкес, бірнеше ай ішінде ел бойынша бір миллион тоннадан астам тұрмыстық және өнеркәсіптік қалдықтар жиналып, қайта өңделді. Қазақстанның 3 миллионнан астам азаматы түрлі экологиялық іс-шараларға қатысып, көшелер, саябақтар, су айдындары мен орман алқаптарын тазартуға атсалысты. Ел Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың айтуынша, осындай бастамалар арқылы елде жаңа мәдениет, оң қоғамдық этика қалыптасып жатыр. Мұндай істер арқылы ұлтымыздың жаңа сапасы қалыптасуда. Мұндай нәтижелерге халықтың, әсіресе жас буынның белсенді қатысуы арқылы ғана қол жеткізуге болады. Дәл осы Рудныйда өткен байқау сияқты шаралар жастарға экологиялық мәдениетті сіңіруге, қайта өңдеудің табиғат үшін ғана емес, сонымен қатар қызықты шығармашылық процесс екенін көрсетуге мүмкіндік береді.
Байқауға екі жас тобындағы оқушылар қатысты – 1-4 және 5-8 сынып оқушылары. Шараның жүргізушілері «Таза Қазақстан» акцияларының маңыздылығы туралы айтып, осындай бастамалар елді қоқыстан тазарту ғана емес, сонымен бірге халыққа жауапты тұтыну және қайта өңдеу әдеттерін қалыптастыруға арналғанын атап өтті.
Байқаудың ашылуы салтанатты өтті, онда көрермендер №12 және №14 мектептердің би ұжымдары ұйымдастырған флешмоб жағымды көңіл-күй сыйлады. Одан кейін ресми бөлім басталып, оқушылар өздерінің шығармашылық жұмыстарын ұсынды.
Барлығы 49 бұйым көрсетіліп, тұрмыстық қалдықтардан жасалған 25 бірегей киім үлгілері таныстырылды. Көрсетілген жұмыстардың алуан түрлілігі мен креативтілігі таңқаларлық болды: қатысушылар пластикалық бөтелкелер, картон, ескі газеттер, полиэтилен пакеттер, пенополиэтилен, металл банкілер және фольга сияқты материалдарды пайдаланды. Күнделікті өмірде кездесетін бұл қарапайым заттар ерекше өнер туындыларына айналып, маңызды экологиялық идеяларды көрсетті.
Байқау қатысушыларының бірі, Перцев орта мектебінің 5 «А» сынып оқушысы Әбу-Бәкір Кеңес изоверден жасалған асыл батыр костюмін ұсынды.
«Костюмді жасауға маған ата-анам мен екі бауырым көмектесті», – дейді ол. Баланың анасы Бибігүл Айшуақованың айтуынша, ұлы батыл әрі шешімді бала болғандықтан, олар үлкен балалармен ақылдасып, батыр костюмін жасауға шешім қабылдаған.
Костюмді жасауға шамамен үш сағат кеткен, ал процесс нағыз отбасылық жобаға айналған. «Материал ыстыққа төзімді болғанымен, оның ішінде ыстық болды, бірақ ұлыма костюм өте ұнады», – деп атап өтті анасы. Бұл отбасылық жоба тек қызықты ғана емес, шығармашылық пен ынтымақтастықтың нәтижесі болған.
Басқа қатысушылар да өз әсерлерімен бөлісіп, шедеврлерін жасау тәсілдерін түсіндірді. Байқауға қатысушы Николь Бокова қоқыс қаптарынан жасалған киім үлгісін ұсынды. Ол бұл материалды бекерден-бекер таңдамапты.
«Біз ұзақ ойландық, байқаудың мәнін көрсететіндей әдемі киімді неден жасауға болатынын ойлап көрдік. Қапшықтар маған жақсы нұсқа болып көрінді, себебі олар жиі суды ластап, теңіз жануарларын өлтіреді», – дейді Николь.
Байқауға қатысудан басқа, Николь экологияға күнделікті өмірде өз үлесін қосуға тырысады.
«Мен қоқысты лақтырған кезде сұрыптаймын және ешқашан көшеге қоқыс тастамаймын. Егер қасымда қоқыс жәшігі болмаса, қоқыс тастайтын орын тапқанша қоқысты сақтаймын», – дейді ол. Оның белсенді ұстанымы табиғатты қорғау кішкентай қадамдардан басталатынын және осындай саналы қадамдар үлкен өзгерістерге әкелетінін көрсетеді.
6-сынып оқушысы Анастасия Шевченко да қоқыс қапшықтан жасалған костюм ұсынды.
«Біз бұл байқауға экология мәселелерін көрсету үшін келдік, өйткені халықтың жауапсыздығынан көптеген балықтар қоқыстардың, әсіресе қапшықтың салдарынан қырылып жатыр. Сондықтан біз бұл теңіз киімін жасадық», – дейді Анастасия. Костюмді жасауға шамамен үш бума қапшық кеткен.
Анастасия экологиялық бастамаларға белсенді түрде қатысады.
«Мен қаланы тазалауға өз үлесімді қосуға тырысамын: пластикті арнайы контейнерлерге тастаймын, ал басқа қалдықтарды бөлек сұрыптаймын. Сондай-ақ, мектепте өтетін сенбіліктерге қатысамын», – деп қосты ол.
Қалалық білім бөлімінің орынбасары Наталья Юдина да байқау мен қатысушылар туралы пікірін бөлісті: «Барлығымызға белгілі, көктемнің басынан бері кең ауқымды «Таза Қазақстан» экологиялық акциясы басталды және біздің оқушылар оған белсенді қатысуда. Бүгінгі таңда оқушылар қолданылмайтын заттарға жаңа өмір сыйлайтынын көрсетіп отыр. Қалдық материалдардан жасалған бұйымдар тек шығармашылықты ғана емес, қайта өңдеу мен ресурстарды қайта пайдалану маңыздылығын да көрсетеді».
Наталья Юдина мұғалімдер әр сабақта оқушылармен қоршаған ортаны қорғау және тазалықты сақтау қажеттілігін талқылайтынын атап өтті. Қаладағы кейбір мектептер өз дамуының экологиялық бағытын таңдап алды. Олардың қатарында №2, №7, №11, №12, №18 мектептері, Қашар орта мектебі №1 және Перцев орта мектебі бар.
«Бүгінгі байқау қалдықтардың қоқыс емес, қайта пайдалануға болатын ресурс екенін анық көрсетіп отыр. Бұл балалардың қоршаған ортаға саналы көзқарасын қалыптастырып, әрқайсымыздың оны қорғауға үлес қоса алатынымызды түсінуге ықпал етеді», – деп қосты ол.
Көптеген ата-аналар балаларын байқауға қатысуға қолдау көрсетіп, тек қолөнер мен костюмдер жасауға көмектесіп қана қоймай, маңызды экологиялық құндылықтарды сіңіруде.
«Өнер мектебінде оқитын балалардың ата-аналары атынан, табиғатты қорғауға бағытталған жобаларды қолдай отырып, біз балаларымызға табиғатқа қамқорлық жасаудың маңыздылығын үйретеміз. Біздің мақсатымыз – айналамызды тазарту және көгалдандыру жұмыстарын жүргізу. Біз осындай акциялардан кейін қаламыздың таза әрі жасыл болуына үміттіміз», – дейді Алена Лучинская.
Оның пікірінше, мектеп мұндай бастамаларды қолдауы керек және осындай байқауларды өткізгені дұрыс, себебі бұл тек балаларға ғана емес, ата-аналарға да қызықты.
«Келешек ұрпаққа осындай іс-шараларға қатысу әсіресе пайдалы, өйткені олар экология мәселелерінде жауапкершілік пен сана-сезімді тәрбиелейді», – деп қосты Алена.
Ата-аналар балалардың экологиялық тәрбиесіне бағытталған бастамаларды белсенді түрде қолдай отырып, мұндай байқаулардың жас ұрпақта табиғатқа деген жауапкершілік сезімін қалыптастырудағы маңыздылығын атап өтті.
Сайыс нәтижелері шығарылып жатқанда, қатысушылар үшін экологиялық викторина ұйымдастырылды. Сұрақтар қайта өңдеу, қалдықтарды сұрыптау және табиғи ресурстарға ұқыпты қарау қағидаттарына қатысты болды. Балалар қызығушылықпен пікірталасқа кірісіп, экология саласындағы тамаша білімдерін көрсетті, бұл мұндай іс-шаралардың экологиялық саналы ұрпақты қалыптастыруға үлес қосатынын білдіреді.
Сайыс нәтижелері жарияланған кезде залда қуанышты дауыстар естілді. Іс-шараның қорытындысы бойынша 25 үздік жұмыс белгіленді, олар тек шығармашылықпен емес, сонымен қатар экологиялық ойлаудың тереңдігімен ерекшеленді. Жеңімпаздар дипломдар, естелік сыйлықтармен марапатталды.
Бұл байқау Рудныйда «Таза Қазақстан» бағдарламасы шеңберінде жүргізілген экологиялық жұмыстың маңызды бөлігі болды. Елдің экологиялық жағдайын жақсартуға бағытталған акциялар одан әрі жалғасуда.
Сарапшылардың пікірінше, соңғы жылдары Қазақстандағы қоқыс полигондары саны 15%-ға қысқарды, ал бағдарламаға белсенді қатысатын азаматтар саны тұрақты өсіп келеді. Мұның бәрі елдегі экологиялық жағдайды жақсартуға бағытталған жобаның оң нәтижелерін көрсетеді, ал осындай шаралар әлемге қамқорлық көрсетуді түсінетін жаңа буынды тәрбиелеуде маңызды рөл атқарары анық.
Асем БАЙКАНОВА,
суретті түсірген Султан СЕРТАЕВ