Соңғы жылдары дәрігерлер жүрек ауырсынуы мен басқа да жүрек-қан тамырлары ауруларының белгілерімен келушілердің санының өскенін байқап отыр. Рудныйлық кардиолог Әділбек Исаев науқастардың статистикасымен бөлісіп, алдын алу шаралары мен төтенше жағдайларда әрекет ету бойынша маңызды кеңестермен бөлісті.
Маманның айтуынша, өткен жылы медициналық мекемелерге 150-ден астам адам жүрек ауыруы мен ыңғайсыздықты шағымданып жүгінген, олардың 100 жағдайында миокард инфарктісі расталды. Биыл, он ай ішінде, осындай жағдайлардың саны 200-ден асып, миокард инфарктісі 60-70% науқаста диагнозы қойылған. Бұл науқастардың көбісі 30-70 жастағы адамдар. Мұндай көрсеткіштер инфаркт пен басқа жүрек-қан тамырлары ауруларының тек егде жастағы адамдармен шектелмейтінін, жастар арасында да жиі кездесетінін көрсетеді, бұл мамандарды алаңдатады.
Жедел миокард инфарктісінің алғашқы белгісі – кеуденің ортасындағы жаншитын ауырсыну, ол солжақ кеуде, иық пышағы, мойын немесе жаққа берілуі мүмкін. Мұндай ауырсыну 10-15 минут бойы созылады және өтпейді, бұл дереу дәрігерге баруды талап етеді. Инсульт, ол да жиі кездесетін жағдай, аяқтың жансыздануымен, бет жағының біржағынан тегістелуімен және сөйлеу бұзылыстарымен көрінеді. Мұндай жағдайда жедел медициналық көмек өмір мен өлім мәселесіне айналады.
– Инфаркт немесе инсульттың кенеттен пайда болған белгілері кезінде алдымен артериалды қысымды өлшеу керек. Қысым жоғары болса, жағдайды тұрақтандыру үшін гипотензивті препараттар қабылдау қажет. Егер қысым төмен болса, аяқтарды көтеріп, жедел жәрдем келгенше күту маңызды, – деп кеңес береді Әділбек Исаев.
Кардиолог мұндай сәттерде ауырсынуды басатын препараттарды қабылдауға болмайтынын атап өтеді, әсіресе ауырсыну кенеттен пайда болса. Ауырсынуды басатын дәрілер маңызды белгілерді жасырып, дұрыс диагноз қоюды қиындатуы мүмкін. Сондай-ақ, қысымды өлшемей нитроглицерин мен басқа нитраттарды қабылдамау қажет, себебі бұл жағдайды нашарлатуы мүмкін, әсіресе қысым төмен болса.
Дәрігердің айтуынша, жүрек-қан тамырлары ауруларының тәуекел тобына көбіне әйелдер, сондай-ақ артық салмағы, қант диабеті, созылмалы бүйрек аурулары, жүрек ритмінің бұзылуы және жоғары артериалды қысымы бар, темекі шегетін адамдар жатады. Тәуекел тобына бұрын инфаркт немесе инсульт өткізген науқастар да кіреді. Бұл факторлар денсаулықты бақылау болмаған жағдайда, жүрек-қан тамырлары оқиғаларының қайталану ықтималдылығын едәуір арттырады.
Жасқа қарамастан, нормалық артериалды қысым систолалық көрсеткіш бойынша 120-130 мм сынап бағанасы және диастолалық бойынша 70-80 мм болуы керек. Қысымды бақылау, зиянды әдеттерден бас тарту, қалыпты салмақты сақтау және маманнан тұрақты тексерістен өту профилактиканың маңызды шаралары болып табылады. Исаев көрсеткіштердің ғана емес, олардың тұрақтылығының да маңызды екенін атап өтеді. Қысымның күрт өзгеруі ауыр салдарға әкелуі мүмкін, сондықтан тұрақты мониторинг өте маңызды.
– Рудный қалалық емханасында инфаркт өткізген 60-80 адам диспансерлік есепте тұр, олардың 78%-ы тұрақты бақылауда. Бұл бізге олардың жағдайындағы өзгерістерге уақытында жауап беруге, жүрек УДЗ, холтерлік мониторинг сияқты тексерістер жүргізуге және науқастарға қажетті препараттарды қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Мұндай аурулармен бетпе-бет келген әр адамның емдеу протоколы бойынша ем алуы маңызды, бұл рецидивтерді едәуір төмендетіп, өмір сапасын сақтауға көмектеседі, – дейді кардиолог.
Жүрек-қан тамырлары аурулары әлемдегі өлім-жітімнің негізгі себептерінің бірі болып табылады, ал алғашқы белгілерде мамандарға жүгіну, ертедиагностика және денсаулықты тұрақты бақылау профилактиканың ең тиімді әдістері болып табылады. Сіздің жүрегіңіз мен тамырларыңызға күтім жасау қажет екенін ұмытпаңыз, уақытында көрсетілген көмек өмірді сақтап қалуы мүмкін.
Асем БАЙКАНОВА,
суретті түсірген
Милена ПОТОРОЧИНА