Рудный тұрғындарының несиелері бойынша қарыздары 80 миллион теңгеге жуық сомада есептен шығарылды
2023 жылдың наурыз айынан бастап елімізде «Қазақстан Республикасы азаматтарының төлем қабілеттілігін қалпына келтіру және банкроттығы туралы» заң күшіне енді. Заң күшіне енген сәттен бастап Мемлекеттік кірістер басқармасымен 242 өтініш қаралып, олардың 51 физикалық тұлға бойынша банкроттық процедурасы 75,9 миллион теңге сомасында аяқталды. Салық қызметінің мәліметтері бойынша алдын ала 18 өтініш мақұлданып, қаржылық мониторингтен өтпегендер — 4 адам және 167 өтініш банкроттық процедурасының шарттарына сәйкес келмегендіктен бас тартылды.
Бас тарту себептері туралы толығырақ ақпарат алу үшін біз Рудный қаласының Мемлекеттік кірістер басқармасының өндіріп алу бөлімінің бастығы Қанат Шайкемеловке жүгіндік.
– Бас тарту себебі, бұрынғыдай, қазір де, бұл төлемдердің 12 айдан кем уақыт ішінде жасалмауы. Яғни, жалпы алғанда, адам бұл мүмкіндікті біліп, өтініш берген және барлығы ойдағыдай болады деп үміттенген, – деді спикер. – Банкроттық талаптарына сәйкестік автоматты түрде тексеріледі, екінші деңгейлі банктер арасында, уәкілетті органдар арасында синхрондау жүргізіледі және барлығы анықталады. Екінші себеп – борышкерде мүліктің болуы. Шарттарға сәйкес, оның меншігінде мүлік болмауы керек. Өтініш бергенде, не жұбайының, не борышкердің өзінің меншігінде мүлік бар болып шығады.
Өтініш бергеннен кейін 15 жұмыс күні ішінде растау келеді. Содан кейін өтініш берген күннен бастап алты ай ішінде қаржылық мониторинг жүргізіледі. Мұнда төлемнен жалтару фактілері тексеріледі, яғни банктік шоттардағы қозғалыстар, мүлікті иеліктен шығару немесе алдын ала шешімнен кейін мүлікті сатып алу фактілері қаралады. Біздің қалада осындай төрт адам болды, олар өзін банкрот деп танылғанын біліп, бәрі аяқталды, қарыздар есептен шығарылды деп ойлаған, бірақ іс жүзінде ол кезеңде әлі болған жоқ, сондықтан мүлік сатып алуды бастаған. Осы себепті оларға бас тартылды.
– Қарыз алты ай өткеннен кейін есептен шығарылады ма?
– Иә, қарыз мониторинг өткеннен кейін есептен шығарылады.
– Банкроттықтың салдарын еске салсаңыз.
– Иә, салдары бар. Банкрот деп танылғаннан кейін 5 жыл ішінде несиелер берілмейді. Ешқандай, не микрокредиттер, не екінші деңгейлі банктер. Келесі несиені тек 7 жылдан кейін алуға болады және 3 жыл бойы мониторинг жүргізіледі.
– Яғни, алты ай мониторинг болды, кредиттік қарыздар есептен шығарылды, және тағы үш жыл бойы мониторинг қолданылады ма?
– Түсініктемелерде, егер бұл шын мәнінде расталса, мысалы, мұрагерлікке мүлік алынса, адам табыс тапса немесе лотерея ұтып алса, егер бұл сомалар сәйкес келсе, фактілер расталса, ешқандай шара қолданылмайды. Бірақ, мысалы, бір-екі апта өткен соң, кенеттен қаржылық мүмкіндіктер пайда болса, барлығы тексеріледі. Бірақ әзірге ондай фактілер жоқ.
– Қазір жағдай қалай? Адамдар банкрот деп тану туралы өтініш беріп жатыр ма?
– Қазір өтініш беру ағыны азайды. Бастапқыда заң күшіне енгенде күнделікті 3-5 өтініш түсіп жатты. Қазір ондай жоқ. Адамдар банкроттықтың салдары бар екенін немесе олар критерийлерге сәйкес келмейтінін түсіне бастады.
Булат МУСИН