Мәжіліс депутаты Аманжан Жамалов қазақстандықтардың зейнетақы жинақтарын пайдалану үшін жеткіліктілік шегін төмендетуді ұсынды, деп хабарлайдыTengrinews.kz тілшісі
Мәжілісмен өз сұрауын Премьер-Министр Әлихан Смайыловқа және Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің төрағасы Мәдина Әбілқасымоваға жолдады.
Жамалов атап өткендей, Президенттің биылғы Жолдауында зейнетақы жүйесін айтарлықтай қалпына келтіру тапсырылды, бұл оның жинақтаушы компонентіне де қатысты.
Сонымен қатар, ол 2013 жылы БЖЗҚ құрылған кезде қорға барлық жеке жинақтаушы қорлардың шоттары берілгенін еске салды. Оның айтуынша, шоғырландыру Зейнетақы жинақтарын тиімдірек басқаруға және олардың бір бөлігін тіпті нақты экономиканы несиелеуге бағыттауға мүмкіндік береді деп күтілген.
«9 жылдан кейін бірде-біреуі жұмыс істемеді деп қайғылы қорытынды жасауға болады. Соңғы 12 айда БЖЗҚ кірістілігі 7,5 пайызды құрады. Бұл ретте инфляция 18 пайыздан асты. Яғни, нақты кірістілік теріс.
Нақты экономиканы несиелендіруге келетін болсақ, БЖЗҚ да ұзақ мерзімді қаржыландыру көзіне айналған жоқ. Зейнетақы жинақтары негізінен мемлекеттік облигацияларға, банктер мен халықаралық қаржы ұйымдарының бағалы қағаздарына салынған», — деп толықтырды депутат.
Жамалов жинақтаушы зейнетақы жүйесінің жүйелі тиімсіздігінің негізгі себебі БЖЗҚ-ның осы нарықтағы монополиясы екенін айтты.
«Президент өз Жолдауында зейнетақы активтерін басқару нарығын МОНОПОЛИЯДАН шығару туралы нақты тапсырма берді. Дәйексөз:»мінсіз беделі бар және жоғары кәсіби командалары бар жеке компанияларды тарту».
Ең қызығы, БЖЗҚ ресми түрде Президенттің тапсырмасын орындады. БЖЗҚ зейнетақы активтерін басқаруға төрт басқарушы компанияны тартты. Оларға 9 миллиард теңге күлкілі сома сенімгерлік басқаруға берілді, бұл барлық зейнетақы жинақтарының 1 пайызынан азын құрайды. Бүгінгі таңда олардың инвестициялық көрсеткіштері БЖЗҚ-дан да нашар. Олар әдетте минус кірістілікке ие. Бұл негізінен жеке зейнетақы қорлары емес, брокерлік компаниялар. Президенттің тапсырмасы формасы бойынша да, мазмұны бойынша да ресми түрде орындалды деп сеніммен айтуға болады», — деді ол.
Мәжілісмен Үкіметтен қаржы реттеу агенттігімен бірлесіп зейнетақы активтерін басқару нарығын оларды нақты жеке зейнетақы қорларына беру арқылы нақты МОНОПОЛИЯДАН шығару мүмкіндігін қарастыруды сұрады.
«Келесі маңызды мәселе азаматтарға зейнетақы жинақтарын пайдалануға мүмкіндік беру болып табылады. 2020 жылы Мемлекет басшысы азаматтардың зейнетақы жинақтарын әртүрлі мақсаттарға, соның ішінде тұрғын үй жағдайларын жақсартуға және емделуге ақы төлеуге ішінара алып қою жөнінде батыл және бірегей әлеуметтік шешім қабылдады», — деп атап өтті Жамалов.
Депутат бұл құқықты 1,3 миллионнан астам адам пайдаланғанын, Қазақстандықтардың арнайы шоттарына шамамен 3,2 триллион теңге аударылғанын атап өтті.
«Менің ойымша, зейнетақы жинақтарын пайдаланғандар бүгін БЖЗҚ-ның теріс табыстылығы мен ағымдағы инфляция аясында осы шешім үшін Қасым-Жомарт Кемелұлына алғыс білдіреді. Осы қаражатқа олар қазірдің өзінде қымбаттаған пәтерлерді сатып алған, денсаулығын жақсартқан және т.б.
Жеткіліктілік шегі көтерілгеннен кейін, іс жүзінде әлемде теңдесі жоқ бұл бастама жойылды. Басқа елдерде біздің тәжірибемізді мұқият зерттеп, қолданатыны туралы ақпарат бар. Менің ойымша, Үкімет зейнетақы жинақтарын пайдалану жеткіліктілігінің шектерін төмендету мәселесін, әсіресе оларды арттыру кезінде жүргізілген есептеулердің дұрыстығын ескере отырып, қайта қарауы қажет.
Сондай-ақ, жеке зейнетақы қорларын тарту кезінде осы тәжірибені ескеріп, салымшылар үшін жаңа ынталандыру пакетін әзірлеу қажет. Мысалы, егер бұл инвестициялық табыс инфляциядан асып кетсе, азаматтарға инвестициялық табыстың бір бөлігін алуға мүмкіндік беру», — деп түйіндеді депутат.