Сауда желілеріндегі, өндіруші кәсіпорындардағы, қоймалардағы және тұрақтандыру қорларындағы қант қоры, сондай-ақ форвардтық шарттар шеңберінде өңірлермен келісімшарт жасалған қорлар 26,9 мың тоннаны құрайды, деп ҚР Ауыл шаруашылығы вице-министрі Жеңіс Өсербайдың редакцияның сұрауына берген жауабында айтылған
Ауыл шаруашылығы министрлігінің деректері бойынша, республикада жылына орта есеппен 550 мың тонна қант қажет. Ведомствода атап өткендей, отандық шикізатты қайта өңдеу және құрақ шикізатын қайта өңдеу есебінен ішкі нарықтың қамтамасыз етілуі 43% – ды құрайды, оның ішінде қызылша қанты есебінен-7%, шикі құрақ қант есебінен – 36%.
2021 жылы республикада ішкі қант тұтыну көлемі 532,5 мың тонна қантты құрады. Сонымен, қант зауыттары 226,7 мың тонна қант, оның ішінде 35,7 мың тонна қызылша және 191 мың тонна қамыс қант өндірді. Тұтынудың жалпы көлеміндегі қант импорты 308,5 мың тоннаны немесе 57% — ды құрайды. Импорттың жалпы көлемінде Ресей Федерациясынан импорт үлесі 88,3% – ды, Беларусьтен – 11,5% — ды, басқа елдерден-0,15% — ды құрады.ҚР Ауыл шаруашылығы Вице-министрі Жеңіс Өсербай
Бұл ретте облыс әкімдіктері сауда желілеріндегі, өндіруші кәсіпорындардағы, қоймалардағы, тұрақтандыру қорларындағы, сондай-ақ 2022 жылғы 16 шілдедегі форвардтық шарттар шеңберінде өңірлер келісімшарт жасасқан қант қоры 26,9 мыңды құрайтынын хабарлайды. оның ішінде Ақмола облысында-514,4 т, Алматы облысында – 2093,7 т, Атырау облысында-411 т, Абай облысында-346 т, Шығыс Қазақстан облысында-1001,5 т, Жамбыл облысында-390,5 т, Жетісу облысында-2351 т, Батыс Қазақстан облысында-402 т, Қарағанды облысында – 900,6 т, Қызылорда облысында-528,7 т, Қостанай облысында-1167,7 т, Маңғыстау облысында – 365,7 т, Павлодар облысында – 1537,7 т, Солтүстік Қазақстан облысында-997 т, Түркістан облысында – 1123,3 т, Ұлытау облысында – 150 т, Алматыда – 8869 т, Нұр – Сұлтанда-2695 Т және Шымкентте — 1310 т.
Сонымен қатар, бұл күн сайын сатылатын және толтырылатын белгілі бір уақытта қант қоры екендігі атап өтілді. Сонымен қатар, отандық зауыттардың қант өндірісі тоқтап қалмайды және қорлар үнемі толықтырылып отырады.
Бұл ретте вице-министр ауыл шаруашылығы министрлігінің қант тапшылығы проблемаларын шешу үшін қабылдап жатқан шаралары туралы хабардар етті.
Ішкі нарықтың қантпен қажеттілігін тұрақты қамтамасыз ету үшін Министрлік 350 мың тонна көлемінде үшінші елдерден қайта өңдеу үшін қант пен шикізатты бажсыз әкелу бойынша шаралар қабылдауда, олардың бүгінде 250 мың тоннасы сыртқы сауда қызметіне қатысушылар арасында бөлінген. Қазіргі уақытта 100 мың тонна көлемінде квотаның қалған көлемін бөлу бойынша жұмыс жүргізілуде. Бұдан басқа, министрлік облыстардың әкімдіктерімен және қант өндірушілерімен бірлесіп күн сайын қант зауыттарында қайта өңдеу үшін шикізаттың, қант қорларының болуына және халықтың және құрамында қант бар өнімдерді өндірушілердің қажеттілігіне, қантты өңірлерге нақты тиеп-жөнелту көлеміне қарай қамтамасыз етілуіне мониторинг жүргізеді.
Спикер өңірлерге қант жеткізуді жедел ұйымдастыру үшін ведомство мүдделі тараптармен бірлесіп Қазақстан аумағы бойынша теміржол көлігімен жүктердің (ақ қант, шикі құрақ қант) кедергісіз қозғалысы мәселесін пысықтап жатқанын айтты.
Бұдан басқа, қант саласын дамыту үшін Ауыл шаруашылығы министрлігі облыстардың әкімдіктерімен және қант саласына қатысушылармен бірлесіп, отандық қант нарығындағы жағдайды тұрақтандыру жөніндегі бес жылдық кезеңге арналған іс-шаралар жоспарын әзірледі, оған қант зауыттарын салу және жаңғырту жүргізу және ішкі нарықты қантпен толық қамтамасыз ету жөніндегі шаралар кіреді.
Сонымен қатар, аграрлық ведомствоның пайымдауынша, Қазақстандағы қантқа дүрлікпе сұраныстың негізгі себебі тұрақтандыру қорының өнімді өткізу бағасының төмендігі болып табылады.
Халықтың әлеуметтік осал топтарын қолдау үшін тұрақтандыру қорлары «Астықжан», «Вкус март», «Анвар», «Магнум» сауда желілерінде және «Шапағат» базарында (Нұр-сұлтан қ.) 480 теңге/кг баға бойынша арзандатылған қантты сатуды жүзеге асырады. – Ескерт. ред. қара). Демек, қантты дүрліктіріп сатып алудың себебі-тұрақтандыру қорларының қантты сату бағасының төмендігі. Сөрелерде тауар тапшылығын болдырмау және алыпсатарлар тарапынан алыпсатарлық әрекеттердің алдын алу үшін облыстардың сауда желілері белгілі бір мөлшерде халыққа өнімдерді сатуға шектеулер қойды. Бұл ретте қант басқа сауда орындарында, базарларда және үй жанындағы дүкендерде нарықтық бағамен дүрлігусіз еркін қол жетімді сатылады.Жеңіс Өсербай
Естеріңізге сала кетейік, наурыз айында Ресей Федерациясы 2022 жылдың 31 тамызына дейін ЕАЭО елдеріне қант экспорттауға тыйым салды. Сол кезде Қазақстанның бейінді ведомствосында көршілердің шешімі Ел ішіндегі өнімнің болуына әсер етпейді деп сендірді. Шенеуніктер қант қоры жеткілікті және бірнеше айға жетеді деп сендірді.
Жаз басталысымен, тосап пен солений маусымы деп аталатын қант қолжетімді бағамен ірі супермаркеттердің сөрелерінен жоғалып кетті, ал үйдің жанындағы дүкендерде оның құны бір келі үшін 900 теңгеге дейін көтерілді. Кейбір ірі сауда нүктелері қантты сата бастады, бірақ шағын партияларда және кезеңдерде сатып алушылар арасында барлық жерде қақтығыстар орын алады.
Жағдай осындай ауқымға ие болды, оған ел Президенті араласты. 2022 жылғы 14 шілдедегі Үкіметтің кеңейтілген отырысында Қасым-Жомарт Тоқаев дүкендердегі қант үшін болған төбелесті «ұят» деп атады.
Мемлекет басшысы екі министр – ауыл шаруашылығы министрі Ербол Қарашөкеевке және сауда министрі Бақыт Сұлтановқа сөгіс айтып, Үкіметке шұғыл түрде импортқа тәуелділікті азайту және өніммен өзін-өзі қамтамасыз етуге көшу үшін қант саласын дамыту жөнінде жеке салалық жоба әзірлеуді тапсырды.