Қаржы пирамидаларының зияны туралы алдын алу акциясы Рудный қаласында өткізілді
Алаяқтар сенгіш азаматтарды алдаудың түрлі жолдарын ойлап табудан жалықпайды, олар заңды табыс табу жолдарын ұсынады.
Солардың бірі – Қазақстанда тыйым салынған қаржы пирамидасы. Акцияға қатысушылардың бірі, ерікті Санат Исмағамбетов халықты қаржы пирамидасының мәнін түсіндірді:
— Қаржы пирамидалары — бұл адамдарға салым салған жағдайда жоғары қаржылық кіріс уәде етілетін алаяқтық схемалар, – деп түсіндірді ерікті.
— Күмәнді жобаларға ақша салмаңыздар. Ақшаларыңызды қандай да бір ұйымдарға салғанда, олардың заңдылығын, легитимдігін және қаржылық жағын тексеруді сұраймыз.
Рудный қаласының айналасына ілінген ақпараттық парақшалар қаржы пирамидасын 10 белгі бойынша анықтауға көмектеседі. Оларға мыналар жатады:
— айтарлықтай қаражат салу қажет;
— салынған капитал бойынша өте жоғары пайыздар уәде етіледі;
— ақшаны қайтару үшін таныстарыңызды тарту керек;
— жоба «ноу-хау» ретінде ұсынылады;
— компания жақында тіркелген, минималды жарғылық капиталы және бір ғана құрылтайшысы бар;
— компания «микроқаржы ұйымы», «несиелік бюро», «антиқарыз бағдарламасы», «қаржы қызметтер орталығы» және т.б. ретінде көрінуі мүмкін;
— келісімшартта жауапкершілік жазылмаған;
— қолма-қол ақшаны қабылдайды немесе банктегі арнайы есеп айырысу шоттарынсыз түрлі интернет-төлем жүйелерін және аударымдарды пайдаланады;
— азаматтардан ақша тартуға қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігінің лицензиясы жоқ.
Акция барысында еріктілер қала тұрғындарымен әңгімелесті. 13 жасар рудныйлық Юрий Кондак былай дейді:
— Алаяқтар — бұл адамдардан картаны ұрлау немесе алдау үшін біреуге ұқсауға тырысатын адамдар. Егер біреу қарыз сұраса, сол адаммен телефон арқылы емес, бетпе-бет кездескен дұрыс, бұл адамның туыс немесе жасанды интеллект дауысы екенін білу үшін. Әзірге мұндай жағдайларға тап болған жоқпын.
Бұндай пікір қуантады, жас ұрпақ заманауи алаяқтардың тұзақтары туралы хабардар болып өсіп келеді.
Жалпы қаржы пирамидаларының әртүрлі түрлері бар. Олардың кейбіреулері қаржы пирамидасы екенін жасырмайды және бір қатысушыларға төлемдерді басқалардың салымдары есебінен жүзеге асырады. Олар өте төмен пайызбен несие ұсына алады, бірақ бастапқы жарнаны енгізу шартымен. Немесе халықтан ақша жинауды тиімді шарттармен тарту мүмкін. Сондай-ақ клиенттің несие қарызын толық өтеуді қандай да бір жарна үшін ұсынуы мүмкін.
Енді өз қаражатын салғысы келетін әрбір азамат компанияның сенімділігін тексере алады. Ұйымның қаржы пирамидасы мен алаяқтық белгілерін Telegram-бот АФМ Baiqa, piramida арқылы да тексеруге болады.
Қазақстан Республикасы Қаржы мониторингі агенттігінің ресми интернет-ресурсында қаржы пирамидасы ретінде күдікке ілінген ұйымдардың кеңейтілген тізімі, сондай-ақ сот үкімі шығарылған ұйымдар тізімі жарияланған, деп хабарлайды fingramota.kz.
Дария ТИХОНОВА,
суретті түсірген Алексей ФРОЛОВ