Өрт сөндірушілер – бұл тек жұмысшылар емес, олар біздің заманымыздың нағыз батырлары. Өз өмірлерін қауіпке тігіп, басқаларды қорғау үшін күреседі.
Қашар кентінде өмірді қамтамасыз ету жүйесінің маңызды бөлігі болып табылатын №13 өрт сөндіру бөлімі жылдар бойы тұрғындардың қауіпсіздігін қамтамасыз етіп, олардың мүліктерін өрт пен басқа да қауіптерден қорғайды. Өрт сөндіру бөлімінің басшысы Ербол Жұмабайұлы Атаншиев қызметке жиырма жылдан астам уақытын арнаған және соңғы екі жылда ұжымды басқарып, жоғары кәсібилік пен жедел әрекет ету деңгейін сақтап келеді.
Қызмет барысында Ербол Жұмабайұлы өзінің командасымен бірге көптеген жағдайлармен бетпе-бет келген, әрбір жағдай ерекше дайындық пен толық назар аударуды қажет етеді.
«Біздің мамандығымызда тәртіп, өзін-өзі арнау және топтық жұмыс өте маңызды. Бізге босаңсуға болмайды, себебі бізден адамдардың өмірі тәуелді. Әр күн сайын жаттығып, дағдыларымызды арттырып, жаңа сынақтарға дайын боламыз», – дейді бөлім бастығы.
№13 өрт сөндіру бөлімі 1986 жылы құрылған. Отыз жылдан астам уақыт жұмыс істей отырып, ол Қашар кентінің және көршілес аумақтардың тұрғындары үшін сенімді тірек болды. Құрылған кезінен бастап бөлім үлкен өзгерістерге ұшырады, құрылғылар мен қызметкерлердің кәсібилігіне де өзгерістер енгізілді. Алғашында шағын ғимаратта бірнеше адам жұмыс істеген болса, уақыт өте келе өрт сөндіру бөлімі кеңейіп, қазір мұнда 29 қызметкер кез келген сәтте шақыруға шығуға дайын.
«Бөлім аумағында өртке қарсы психологиялық алаң салынған, бұл қауіпті жағдайларды имитациялайтын арнайы жаттығу құралдары. Бұл жаттығулар тек дене шынықтыру деңгейін арттыруға ғана емес, сондай-ақ психологиялық тұрақтылықты дамытуға да көмектеседі, бұл біздің мамандығымызда өте маңызды», – деп бөліседі Атаншиев.
Өрт сөндірушілердің жұмысы тек өрт сөндірумен шектелмейді. Бұл көп қырлы және көп міндетті қызмет, халықты оқыту, түрлі шараларға қатысу және төтенше жағдайларда адамдарды құтқаруды қамтиды. Өрт сөндірушілердің маңызды жұмысы – өрттер мен апаттардың алдын алу үшін профилактикалық шаралар жүргізу. Бұл халықпен тұрақты әңгімелесу, өрт қауіпсіздігі ережелерін үйрету, рейдтер өткізу мен тексерулерді қамтиды.
Осы жылдың ішінде бөлім қызметкерлері 64 рет шақыртуға шықты. Соңғы үш жылда шақыртулар саны 30-40%-ға қысқарғанын атап өту керек, бұл профилактикалық жұмыстардың күшейтілгенімен байланысты.
«Біз тек өртті сөндірмейміз, сонымен қатар халықпен жұмыс істеп, өрт қауіпсіздігі ережелерін үйретеміз. Мұндай шаралар өрттердің алдын алуға және шақыртулар санын азайтуға көмектеседі», – дейді Ербол Жұмабайұлы.
Ең көп шақыртулар шөп, қоқыс жануы және жеке үйлердегі өрттермен байланысты. Тұрғын үй секторындағы өрттер сирек кездеседі, жыл бойы тек бес мұндай жағдай тіркелді.
Айта кету керек, көктемде өрт сөндіру бөлімі су тасқынына қарсы шараларға белсене қатысып, жеке сектордың аулаларынан суды сорып, су басуды болдырмауға көмектесті. Бұл шаралар арқасында ауыр зардаптар болмады және төтенше жағдай енгізілген жоқ.
Өрт сөндірушілердің жұмысы толықтай өзін-өзі арнауды және кез келген уақытта әрекет етуге дайын болуды талап етеді. Өрт сөндірушілер тәулік бойы жұмыс істейді, олардың ауысымдары әр қызметкердің тәуліктік жұмыс уақыты үш күннен кейін ауысады. Әр ауысымда әрдайым бес өрт сөндіруші болады, олар жедел шақыртуға дайын. Мұндай шиеленіскен жағдайда жұмыс істеу жоғары физикалық және психологиялық тұрақтылықты талап етеді.
«Біздің мамандықта жұмыс жиі тәуекелдер мен қауіптермен байланысты, бірақ біз үшін бұл – жұмыстың қалыпты бөлігі. Біз кез келген сынаққа дайын болуымыз керек, ол өрт, апат немесе басқа төтенше жағдай болуы мүмкін. Тіпті ауысым аяқталғаннан кейін де өрт сөндірушілер байланыста болып, қажет болған жағдайда қызметке қайта оралуға дайын», – деп түсіндіреді Ербол Атаншиев.
Қазіргі уақытта өрт сөндіру бөлімінде 29 қызметкер бар, бірақ төрт бос орын қалған, оның ішінде жүргізуші мен өрт сөндіруші қызметтері бар. Жаңа қызметкерлерді қабылдау үнемі жүргізіледі, бірақ денсаулық пен физикалық дайындыққа қойылатын қатаң талаптар сәйкес келетін үміткерлердің аясын шектейді.
«Бізге көптеген жастар өтініш береді, бірақ олардың барлығы медициналық тексеруден өтпейді. Бізге сау және физикалық тұрғыдан төзімді қызметкерлер қажет, себебі қауіпті жағдайда жұмыс істегенде мінсіз дене шынықтыру деңгейінде болуы керек», – дейді Ербол Атаншиев.
Өрт сөндіру бөлімі қызметкерлерінің жалақысы еңбек өтілі мен шенге байланысты әртүрлі болады және соңғы екі жылда ол айтарлықтай өсті. Жаңа өрт сөндіруші айына 200 мың теңге ала алады, уақыт өте келе бұл сома көбейеді.
«Біз сондай-ақ қауіпті еңбек жағдайлары үшін қосымша төлем аламыз, себебі біздің жұмысымыз үнемі тәуекелдермен байланысты. Бұл қолдау қызметкерлер үшін маңызды», – деп қосады Ербол Жұмабайұлы. – «Биыл екі жас қызметкер әкімдіктен пәтер алды, бұл олардың отбастарына үлкен көмек болды».
Әлеуметтік қолдау тұрғысынан материалдық көмекпен қатар, ерте зейнетке шығу мүмкіндігі де ерекше атап өтуге тұрарлық, бұл қиын жағдайларда жұмыс істейтін қызметкерлер үшін айтарлықтай артықшылық.
Өрт сөндіру бөлімінде құрал-жабдықтар мен техниканы жаңарту бойынша белсенді жұмыс жүргізілуде. Биыл жаңа автобаспалдақ сатып алу жоспарланған, бұл көп қабатты үйлерде жұмыс істеу мүмкіндіктерін айтарлықтай арттырады.
«Біздің жабдықтарымыз дұрыс жұмыс істеп, барлық талаптарға сай болса да, жаңарту бізге тиімді әрі жедел әрекет етуге мүмкіндік береді. Бұл әсіресе төтенше жағдайларда әр сәттің маңызы зор», – дейді Атаншиев.
Сонымен қатар, қауіпсіздік пен тиімділікті арттыру үшін барлық жабдықтар үнемі жаңартылып отырады, бұл өрт сөндірушілердің жылдамырақ және қауіпсіз жұмыс істеуіне мүмкіндік береді.
Өрт сөндіру бөлімінде жұмыс істеу тек жоғары кәсіби дайындықты ғана емес, сондай-ақ тамаша командалық жұмыс пен өзара үйлесімділікті қажет етеді. Қашар өрт сөндіру бөлімі ұжымы тәжірибе мен жас мамандардың үйлесімді қоспасы болып табылады. Қызметкерлердің көпшілігі – жас азаматтар, олар кәсіби өсуге ұмтылып, тәжірибелі әріптестерінен үлгі алады.
«Бізде 20 жылдан астам уақыт жұмыс істеген қызметкерлер бар. Олар өз білімдері мен дағдыларын жастарға беріп отырады. Тәжірибе мен жас мамандардың үйлесімді араласуы бізге бірлесіп және тиімді жұмыс істеуге мүмкіндік береді», – деп атап өтті Ербол Жұмабайұлы.
Дене дайындықтан басқа, өрт сөндірушілер психологиялық дайындықтан өтеді, бұл жұмыстың шиеленісуіне төтеп беріп, кәсіби күйзелістен сақтануға көмектеседі. Психологиялық дайындық бойынша дәрістер жан дүниелік тепе-теңдікті сақтауға және қозғаушы күшті жоғалтпауға көмектеседі.
Өрт сөндіру бөлімі кенттегі басқа қызметтермен тығыз байланыста жұмыс істейді, соның ішінде электр желісі, су арнасы және полициямен, бұл әртүрлі тапсырмаларды тиімді орындауға мүмкіндік береді.
«Өртке шыққанда біз бірден электр қызметкерлерімен байланысқа шығамыз, олар қауіпсіздік үшін электр қуатын өшіреді. Басқа қызметтермен өзара әрекеттесу бізге кез келген шақыруды тез әрі тиімді орындауға мүмкіндік береді», – дейді Атаншиев.
Негізгі қызметінен бөлек, өрт сөндірушілер мектеп оқушыларымен кәсіби бағдар беру шараларын өткізіп, өрт сөндіруші мамандығы туралы айтып, есік ашу күндерін ұйымдастырады.
Жақын арада өрт сөндіру бөлімінің ғимаратына күрделі жөндеу жүргізілуі жоспарланған. Қаржыландыру қазірдің өзінде қазынаға салынған және жұмыс әкімдік қаражаты есебінен жүргізілетін болады.
«Біздің ғимарат 1986 жылдан бері қызмет етіп келеді, онда әлі күрделі жөндеу жүргізілген жоқ. Жаңарту қызметкерлер үшін жағдайды жақсартып, біздің шақыртуға дайындық деңгейімізді арттырады», – деп бөлісті бөлім бастығы.
Өрт сөндірушілердің күнделікті жұмысы нұсқаулықтан және жабдықтарды тексеруден басталады. Қауіпсіздік техникасы бірінші орында тұрады, себебі өрт сөндірушілер күн сайын өз міндеттерін орындағанда қауіптермен бетпе-бет келеді. Бөлім бастығы командаға ең жоғары нәтиже көрсетуге және әр әрекетте назар аударудың маңыздылығын еске салады.
Өрт сөндірушілердің жұмысы – бұл ауыр және қауіпті еңбек, ол үлкен жауапкершілікті және барынша өзін-өзі арнауды талап етеді.
Қандай жағдай болмасын, өрт сөндірушілер әрқашан көмекке келуге дайын, адамдардың өмірі мен мүлкін қорғап. Олардың кәсібилігі, төзімділігі мен үйлесімді жұмысы қоғамның қауіпсіз жұмыс істеуінің кепілі болып табылады.
Өрт сөндірушілер тек төтенше жағдайларды жоюмен айналыспайды, сонымен қатар қауіпсіздік шараларын үйретіп, адамдарға қауіпсіздік ережелерін сақтау керектігін түсіндіреді. Бұл қызмет дене күші ғана емес, сондай-ақ психологиялық тұрақтылықты және кез келген уақытта тәуекелдер мен қиыншылықтарға қарамастан әрекет етуге дайын болуды талап етеді.
Айлана ЕРХАНОВА,
суретті түсірген Султан СЕРТАЕВ