Рудныйда қыздарға АПВ-ға қарсы егу науқаны басталады
Адам папиллома вирусы (АПВ) – адам ағзасының тері қабаттарын және әртүрлі дене мүшелерінің шырышты қабаттарын зақымдайтын, ДНҚ-сы бар өте кең таралған және генетикалық алуан түрлі вирустар тобы.
Адам папиллома вирусы папилломавирустар тұқымдасына жатады. Бүгінгі күнде АПВ-ның 190-нан астам түрі анықталып, сипатталған. Бұл вирус қатерлі ісік жасушаларының қайта қалпына келуін тудыруы мүмкін, осылайша қатерлі ісік ауруының пайда болуына ықпал етеді. АПВ-ның ең көп таралған ісік ауруы – жатыр мойнының қатерлі ісігі. Қазақстанда жыл сайын бұл аурудың шамамен 2000 жағдайы тіркеледі, оның салдарынан 600-ге жуық әйел қайтыс болады.
– Бұл аурудың таралуы бойынша Қазақстанда әйелдер арасындағы қатерлі ісік аурулары арасында екінші орында тұр, – дейді Рудный қалалық емханасының екінші педиатриялық бөлімінің меңгерушісі Айниса Шалабаева. – Бірінші орында сүт безі қатерлі ісігі. Бұл жағдай елімізді қатты алаңдатты, өйткені бұл Қазақстан үшін үлкен шығын. Әсіресе, 18-ден 45 жасқа дейінгі репродуктивті жастағы әйелдер ауырады. Сондықтан осындай шешім қабылданды. Бұл мемлекет үшін де экономикалық тұрғыда қиын, себебі қатерлі ісік ауруларын емдеу өте қымбатқа түседі. Қаржылық және моральдық тұрғыда ауыр. Менің ойымша, Қазақстан өз азаматтарына қамқорлық жасайды, сондықтан осы аурудың алдын алуға шешім қабылданды. Бүгінгі таңда АПВ-дан ем жоқ! Тек алдын алу шаралары арқылы ағзаны аурудан қорғауға болады.
Папиллома пайда болған жағдайда оны алып тастауға немесе анықталған қатерлі ісікпен күресуге болады, ал ерте жаста жасалған екпе ісіктердің пайда болуын болдырмауға мүмкіндік береді.
Қазақстанда АПВ-ға қарсы вакцинация қыркүйек айының соңында – қазан айының басында басталады деп жоспарлануда. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДҰ) ұсынысы бойынша 11 жастан бастап балаларды вакцинациялау жүргізіледі. Рудный қалалық емханасы осы вакцинаны жасауға келіскен барлық адамдарды қамтуға тырысады. Емханаға 10-ға жуық мектеп қарайды – бұл шамамен 600 жастағы қыз бала.
– ДДҰ 11-14 жастан бастап вакцинациялауды ұсынады, – дейді дәрігер, – Себебі бұл тұрақты иммунитет қалыптасатын ең оңтайлы жас. Вакцинация екі кезеңде жүргізіледі. Біріншісі 11 жаста және алты айдан кейін сол қыздарға екінші кезеңде вакцинация жүргізіледі. Вакцина тегін болады. Вакцинация жұмысының негізгі бөлігі мектептерде жүргізіледі. Қалауы бойынша ата-аналар баласын учаскелік педиатрға алып келіп, вакцинация жасата алады. Вакцинация тек заңды өкілдердің келісімімен ғана жүргізіледі. Вакцинация алдында қыздарды дәрігер тексереді. Қарсы көрсетілімдер болмаған жағдайда ғана вакцинацияға жіберіледі. Вакцинаға қарсы көрсетілімдер минималды. Тұрақты қарсы көрсетілімдердің ішінде алдыңғы вакцина дозасына қатты аллергиялық реакция бар. Уақытша қарсы көрсетілімдерге өткір немесе созылмалы аурулардың өршуі жатады. Тіпті иммунитеті әлсіз адамдарға да вакцинация жасауға болады. Ол зиянсыз, инактивацияланған. Ол 15 жылдан бері қолданылып келеді. Алғашқы елдер бұл вакцинаны 2006 жылы енгізе бастады. Бүгінгі күні 135 елде АПВ-ға қарсы вакцинация енгізілді. Өзбекстан, Қырғызстан, Түркіменстан сияқты көршілес елдер де бұл вакцинаны енгізді. Көршілес елдердің тәжірибесі бойынша ешқандай ауыр асқынулар болған жоқ.
Инактивті вакцина – оны дайындау барысында вирусты залалсыздандыру арқылы өндіріледі. Вирус термиялық немесе химиялық әдіспен жойылады. Көптеген адамдар вакцина асқынуларға әкеліп, репродуктивті жүйеге әсер етеді деп қорқады. Бірақ, дәрігер вакцинаның репродуктивті функцияға ешқандай әсер етпейтінін сендірді. Вакцинациядан кейін жеңіл реакциялар болуы мүмкін, мысалы: дене температурасының сәл көтерілуі, вакцина енгізілген жердегі ауырсыну, әлсіздік және әлсіреу.
Гүлім МҰРАТ,
суретті түсірген Султан СЕРТАЕВ