Өрт сөндіру бөлімі — бұл әр күн сайын өмір мен мүлікті құтқару үшін тәуекелге баруға тура келетін орын. Әрбір өрт сөндірушінің арқасында көптеген шығулар, жүздеген күрделі жағдайлар бар, олар тек кәсібилікті ғана емес, сонымен қатар ерлікті де талап етеді.
Қамеш Бектасов – Қашар кентінің №13 өрт сөндіру бөлімі газ-түтіннен қорғау қызметінің аға шебері, бұл жұмысқа 20 жылдан астам уақытын арнаған адам. «Рудненский рабочий» газетінің тілшісіне берген сұхбатында ол өрт сөндіру қызметіне қалай келгенін, мамандықтағы қиындықтар мен командамен жұмыс істеудің маңыздылығы туралы айтып берді.
Қамеш Бектасов өрт сөндіру бөліміне 2000 жылдың 18 ақпанында келген. Өз уақытында, басқа көптеген адамдар сияқты өрт сөндіруші болуға бірден шешім қабылдамаған. Әскерден қайтып келген соң, ол сантехник болып жұмыс істеді.
«1999 жылы әскерден оралған соң, мен ПИТК-ға сантехник болып жұмысқа орналастым. Бірақ өрт сөндіру қызметіне қабылдау жүргізіліп жатқанын естіп, сынап көруге шешім қабылдадым. Мен медициналық тексерістен өтіп, 2000 жылы бұйрық алдым. 18 ақпанда Қашар өрт сөндіру бөлімінің бір бөлшегіне айналдым», — деп еске алады ол.
Неге осы мамандықты таңдағаны туралы сұраққа, Қамеш қарапайым түрде жауап берді: «Маған әрдайым адамдарға көмектескім келді, оларды құтқарғым келді». Бұл шешім кездейсоқ болмады, өйткені Бектасовтар отбасында бұрыннан құқық қорғау органдарымен байланыс болды.
«Менің атам құқық қорғау органдарында жұмыс істеген, әкемнің әпкесі де қызмет етіп, подполковник атағында зейнеткерлікке шыққан. Олардың жұмысын көріп, мен осы дәстүрді жалғастыруды шештім», -дейді ол.
Қамеш өрт сөндіруші кәсібін бір ғана басты мақсатпен байланыстырады — ол «өмірді» құтқару. Бірақ тәжірибе жинақталған сайын, бұл іс бірқарағанда оңай емес екенін түсінді.
«Өрт сөндіруші — бұл ең алдымен құтқарушы. Өртті ғана сөндіріп қоймай, адамдарды құтқару керек, кейде өз өміріңмен тәуекелге бара отырып. Мен бұл мамандықтың оңай еместігін бірден түсіндім, бірақ адамдарға көмектесіп, олардың рахметін көргенде, бұл күш-жігер мен шабыт береді», — дейді Қамеш.
Оның пікірінше, әрбір өрт сөндірушіде болуы тиіс негізгі қасиеттер — шешім қабылдай білу және экстрималды жағдайларда әрекет ету қабілеті.
Өрт сөндіру бөлімінде 20 жылдан астам уақыт қызмет еткен Қамеш бірнеше рет ауыр оқиғаларға тап болған. 2017 жылдың қаңтарында техникалық қызмет көрсету орталығы өртенгенде, ол ең қиын шығулардың бірі ретінде есте қалған.
«Бұл өртті ұзақ уақыт есімде сақтаймын. Үлкен ғимарат өртенді, барлық бөлімшелер жұмыс істеді. Біз толық жауынгерлік дайындықпен шықтық. Мен шатырда жұмыс істедім, басқа жауынгерлер өртті ғимараттың ішінде және бірінші қабатта сөндірді. Біз белсенді жұмыс істеп, әрекеттерімізді үйлестірдік. Мұндай жағдайда тек өртті тез сөндіру ғана емес, адамдардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуде маңызды”, — деп еске алады Қамеш. — Біз екі сағатта осы міндетті орындадық. Алдымен өртті локализациялау, содан кейін сөндіру, тек барлық қауіптер жойылғанда ғана өрттің толық сөндірілгеніне көз жеткіздік. Ауқымына қарамастан, құрбандар мен зардап шеккендер болмады».
Қамештің айтуынша, егер ұжымның барлығы нақты және үйлесімді жұмыс істемесе ешбір өрт сөндірілмейді. «Өрт кезінде әркім өз міндеттерін біледі. Мысалы, мен аға шебер ретінде баллондарды толтырумен айналысамын және газ-түтіннен қорғау қызметінің жұмысын бақылаймын, ал басқа өрт сөндірушілер — өз міндеттерін атқарады. Бізде жең желісін салуға жауапты жауынгерлер, суды қамтамасыз ететін жүргізушілер бар. Барлығы мінсіз үйлестірілген болуы керек», — дейді Қамеш.
Өрт сөндіруші мамандығы тек психологиялық төзімділікті ғана емес, сондай-ақ жақсы дене дайындығын да талап етеді. Өрт сөндіру бөлімінде әр күн — бұл жаттығу, шығуға дайындық, стандартты жағдайларды пысықтау. Қамеш ауысымы кезінде таңертең теориялық сабақтар өтіп, түстен кейін өрт сөндірушілер әртүрлі дағдыларды пысықтайтын тәжірибелік жаттығулар жасайтынын айтады.
«Теория маңызды, бірақ тәжірибе — өрт сөндірушінің жұмысының негізі. Онсыз біз кез-келген күтпеген жағдайларға дайын болмаймыз, — деп мәлімдейді ол. — Әр күн сайын дағдыларымызды жетілдіреміз, ал ауысымнан кейін кейде өздігінен дайындалуға тура келеді. Бұл маңызды, өйткені кез-келген сәтте біздің жауап беру жылдамдығымыз біреудің өміріне әсер етуі мүмкін».
Өрт сөндірушінің еңбегі үлкен жауапкершілікті талап етеді, бірақ Қамеш отбасының қолдауының маңыздылығын атап өтеді. 2000 жылы отбасын құрған, 2004 жылдың сонында балалы болды, жалғыз қызы бар. Сол кезден бері оның отбасы әрдайым қасында болып, ең қиын сәттерде қолдау көрсетіп келеді.
Қамеш Бектасов адамдарды құтқару және қиын жағдайға тап болғандарға көмек көрсету ісіне өмірін арнағанына мақтанады.
Өрт сөндіруші еңбегі — бұл күнделікті өртпен, қауіппен, болашақты білмей күресу. Бірақ мұндай адамдар үшін бұл тек жұмыс қана емес. Бұл — олардың борышы. Әр күні олар көмекке мұқтаж болғандар үшін батыр бола түседі. Осындай жұмысына адал жандар барда қоғамдағы төтенше жағдайлардың алдын-алу, адам өмірін құтқару сенімді қолда деп сене аламыз.
Асем БАЙКАНОВА,
суретті түсірген Султан СЕРТАЕВ