Қазақстандық дәріханаларда Украина мен Ресейден әкелінген бұрын қолжетімді дәрілердің кейбір атауларының болуымен мәселелер байқалуда, деп хабарлайды ҚазАқпарат тілшісі. Мысалы, Алматы дәріханаларында аспаркам сияқты препараттың болуына байланысты мәселелер туындады. Қазақстандықтар валидол және корвалол сияқты украиналық препараттарды белсенді қолданды.Сондай-ақ, Қазақстан фармацевтикалық нарығына қатысушылардың мәліметінше, Қазақстандағы дәрі-дәрмек бағасына валюта бағамының өсуі әсер етті.
Aqniet Group ЖШС PR-менеджері Мадина Уразмбетованың айтуынша, Украинадағы соғыс қимылдарының басынан бастап, яғни ақпан айының соңынан бастап «Фармак», «Интерхим» және басқалары сияқты ірі фармацевтикалық зауыттар өз қызметін тоқтатты, тиісінше бұл Украинадан жеткізілімдердің күрт тоқтауына әсер етті.
«Қазіргі уақытта жағдай жақсарып келеді, жеткізу біртіндеп қалпына келеді, бірақ әлі толық көлемде емес. Украинадан жеткізілетін ең танымал дәрі-дәрмектер-валидол, корвалол. Ресей Федерациясынан-тұз ерітінділері», — деді Мадина Оразымбетова.
Спикердің айтуынша, бұл негізінен шикізатқа байланысты шектеулі өндіріспен байланысты. Сарапшылардың пікірінше, Ресей мен Украинадағы оқиғалар тек жеткізілімдегі ақауларға тікелей әсер етті. Бірақ дәрі-дәрмектің бағасына әлемдегі геосаяси жағдайға байланысты валюта бағамының өсуі әсер етті.
«Біз дәрілік заттар өндірісінің құрамдас бөліктері еуропалық субстанция негізінде дайындалады деп есептейміз. Сондай-ақ, ұлттық валютаның рубльге (Ресейден жеткізілім) және долларға (Украинадан жеткізілім) әлсіреуі әсер етті. Өйткені, валюта бағамының мұндай өзгерістері сатып алу бағасының қымбаттауына әсер етеді. Сонымен қатар, белгілі бір дәрі-дәрмектердің шекті бөлшек сауда бағаларын мемлекеттік реттеу бар, олардан жоғары сатуға тыйым салынады. Осылайша, пандемия кезіндегі сияқты, сатып алу бағасы дәрі-дәрмектер дәріханаларда сатылатыннан жоғары болуы мүмкін жағдай туындайды. Сондықтан, дәрі-дәрмектердің жетіспеушілігі немесе болмауы тек ресейлік немесе украиндық өндіріс емес», — деді ол.
Дәрі-дәрмектерді жеткізудегі мәселелер туралы ақпаратты фармацевтикалық дистрибьюторлар қауымдастығы да растады.
«Украина аумағынан дәрі-дәрмектерді жеткізу бойынша мұндай проблема бар. Украина аумағындағы әскери іс-қимылдарға байланысты, дәрі-дәрмектер мен медициналық бұйымдар өндірісі жұмыс істемейді. Ресей Федерациясының аумағындағы дәрі-дәрмектер бойынша мәселе теңгеге қатысты рубль бағамының артуымен байланысты, біз бұл жағдай бойынша бірнеше рет хат жаздық, бірақ тиісті жауап алған жоқпыз. Сондай — ақ, РФ өндірісі экономикалық санкцияларға байланысты дәрілік заттарды өндіру үшін белсенді әсер етуші заттарды тиісті көлемде алмайды», — деп хабарлады «фармацевтикалық өнімді дистрибьюторлар Қауымдастығы» ЗТБ атқарушы директоры медицина ғылымдарының кандидаты Науан Жанғабылов.
Сарапшылар тұтынушыларға тапшы дәрілерді аналогтармен алмастыруды ұсынады.
«Біз өз серіктестеріміз-өндіруші зауыттармен келіссөздер жүргізіп жатырмыз, жөнелту бағасын төмендетуді сұраймыз. Сондай-ақ, пациенттер дәріханаларға жоқ препаратқа жүгінген кезде, фармацевттер бар аналогтарды ұсынады. Шекті бағалар проблемасы өткір күйінде қалып отыр. Бұл мәселе пандемия басталғаннан бері күн тәртібінде тұр, бірақ әлі шешім жоқ. Дәріхана бизнесі, кез-келген басқа сияқты, шығынға ұшырай алмайды. Егер бөлшек сауда бағалары сатып алу бағасынан төмен болса, көптеген дәрі-дәрмектер дәріхана сөрелерінен мүлдем жоғалып кетуі мүмкін. Бұған барлық алғышарттар бар», — деді ол.
«Фармацевтикалық қызметті қолдау және дамыту Қауымдастығы» ЗТБ президенті Марина Дурманованың айтуынша, қазір қазақстандық нарық пен медициналық ұйымдарды өмірлік маңызды дәрілермен қамтамасыз ету бойынша жұмыстар жүргізілуде.
«Денсаулық сақтау министрлігі, Медициналық және фармацевтикалық бақылау комитеті Фармацевтикалық қауымдастықтармен бірлесіп, халықтың өмірлік маңызы бар қажетті дәрілік препараттарсыз қалмауы үшін барынша қолдан келгеннің бәрін жасауда. Мысалы, ағымдағы жылдың шілде айында «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» ҚР Кодексіне (245-бап, 7-тармақ) дәрілік заттың саудалық атауына шекті бағаны тіркеместен ТМККК және МӘМС шеңберінде дәрілік препараттарды сатып алу мүмкіндігі бөлігінде түзетулер енгізілген заң қабылданды. Мұндай шешімді қабылдау тұрақсыз экономикалық жағдай мен валюталардың құбылмалылығы жағдайында медициналық ұйымдардан дәрі-дәрмектерді сатып алу кезінде проблемалар туындауына байланысты. Соның салдарынан Үкіметтің 2022 жылғы 18 шілдедегі № 501 уақытша қолданыстағы қаулысы бекітілді. Енді медициналық ұйымдар дәрілік препараттарды саудалық атауына тіркелген бағасыз сатып ала алады. Осы қаулы 2022 жылғы 3 қыркүйекке дейін қолданылады. Бұл дәрі-дәрмекпен қамтамасыз етудегі үзілістерді болдырмайды», — деді Марина Дурманова.
Бұған дейін Денсаулық сақтау министрі Ажар Гиният Украинадан Қазақстанға дәрі-дәрмектерді жеткізудегі проблемалар туралы мәлімдеген болатын. Сонымен қатар, денсаулық сақтау министрі Қазақстанға дәрі — дәрмектердің басым бөлігі Еуропадан келетінін және тек 10 пайызға жуығы Ресей, Беларусь және Украинадан жеткізілетінін атап өтті.